Yabani İgde – Bolum 2

 Yabani İğde Besin Değerleri : 

Son zamanlardaki Yabani İğde’ye olan ilginin nedeni üzümsü meyvelerin vitamin ve besin yönünden çok zengin olmasıdır. Meyve 10 farklı vitaminin yanında  iz elementleri , meyve aside, şeker, ve yağ içerir. Yabani İğde proteinler bakımndan çok zengindir ve 18 amino asit içerir. Meyve suyunda 25 kimyasal element , kalsiyım,  demir ve manganez vardır.

Meyve etindeki Vitamin C konsantresi 100 milligramdan (mg)/100 g  ,  2500 mg/100 g  a kadar değişir. Karşılaştırma olarak portakal suyunun 35-40 mg/100 g içerdiğini söylemek yeterli olacaktır . Karoten içeriği 30-40 mg/100 g arasında değişir, Karotenoid seviyesi de 9-35 mg/100 g dır. Yabani İğde ayrıca flavonoid ler bakımında zengindir ve içerik 120-2100 mg/100 g dır, ayrıca hatırı sayılır miktarda suda çözünebilen vitaminler de içerir.

 

 

Meyve etinde  160 mg/100 g Vitamin E konsantresi vardır. Yabani İğde yağı çok yüksek doymamış yağ içerir. Çekirdek yağının 73%’ e kadarı linoleic veya  linolenic asitlerdir ve 19% kadarı da oleic asittir. Çekirdek yağında 61-113 mg/100 g Vitamin E vardır ve önemli seviyede karotenoid içerir.

Sarı pigment bir yan ürün olarak meyvenin suyu çıkarıldığında geride kalan kısımdan elde edilir. Bu ürün doğal ürünlere renk vermek için kullanılabilir.

  Yabani İğde’deki Phytochemical ler:

Her 100 g taze meyvede (Table 2)

* vitamin E (180 mg’ a kadar) 
* vitamin C (50-900 mg) 
* vitamin A (60 mcg’ a kadar) 
* karotenoidler : beta-karoten, gamma-karoten, lycopene (toplam 60-180 mg) 
* vitamin B1 (35 mcg ’ a kadar) 
* vitamin B2 (55 mcg ’ a kadar) 
* folate (80 mcg ’ a kadar ) 
* meyve asitleri: yoğun olarak malic asit, ayrıca acetic asit ve quinic asit
* flavonoid ler: özellikle kaempferol, isorhamnetin, quercetin tri- ve tetra-glycosides 
* karbonhidratlar (3.6g ’ a kadar) 
* temel mineraller: K, Ca, Mg, Fe, Mn, Cu, Zn, Cr and Se 
* amino-asitler (proteinler) 
* doymamış ve doymuş yağ asitleri  (çekirdeklerde 12%; meyve etinde toplam %9): oleic, isolinoic, linoleic ve stearic asitleri
Erozyon kontrolünden başka, ağaç öncelikle altın-portakal renkli meyvelerinden , vitamin C, vitamin E, ve diğer besinler , flavonoid ler, temel yağ asitleri bakımından zengin yağlar, diğer sağlıklı bileşenler nedeniyle çok değerlidir. Yaprakları ayrıca çay için kullanılır. :

 

 

 

Yabani İğde’nin bileşenleri (her 100 gr taze meyvede)
Vitamin C	200-1,500 mg (tipik miktar: 600 mg)
Vitamin E (mixed tocopherols)	180 mg’ a kadar (=270 IU)
Folic acid	80 mcg’ a kadar
Karotenoidler, beta karotene, lycopene, zeaxanthine dahil; Bu maddeler meyveye sarı-portakal-kırmızı rengi sağlar.	30-40 mg
Yağ asitleri (yağlar); Ana olarak doymamış yağ asitleri oleic asit(omega-9), palmitoleic asit (omega-7), palmitic asit ve linoleic asit (omega-6), ve linolenic asit (omega-3); Doymuş yağlar ve steroller ( başlıcası β-sitosterol)	6-11% (3-5% meyve etinde, 8-18% tohumda)
Ascorbic dışındaki Organic asitler ( quinic asit, malic asit; Turna yemişinin içindekilere benzer asitler)	Miktar belirtilmemiş; Meyve suyu pH =2.7-3.3
Flavonoid ler (Başlıcası isorhamnetin, quercetin glycosides, ve kaempferol; Bunlar Ginkgo biloba.daki flavonoid ler ile benzerdir.	100-1,000 mg (0.1% – 1.0%)

 

 

Yabani İğde’deki flavonoidler

(öncelikle meyve eti; ayrıca yapraklarda) ve yağlar (öncelikle tohumlarda, ayrıca meyve etinde bulunan) tıbbi amaçla kullanılan iki temel maddedir. Bazen flavonoid özütü yağ özütü ile karıştırılır ve bu ilaç olarak kardiyovasküler hastalıkların iyileştirilmesinde kullanılır.

 

 Yabani İğde meyvesinin sırrı?

Yabani İğde meyveleri emsali bulunmaz bir bileşime sahiptir. Bu bileşimdeki herbir madde tabiatta ayrı ayrı ve farklı bitkilerde bulunurlar. Vitamin C , E ve karotenoidleri ayrı ayrı tabletler halinde bulabiliriz. Yabani İğde Vitamin C bakımından dünyadaki en yüksek orana sahip 4.meyve (Kuşburnu , kırmızı acı biber, tatlı kırmızı biberden sonra), vitamin E bakımından 2. Sırada yer alır. b-carotene oranı da hayli yüksektir(bkz Tablo 1 ve 2). Beta-karoten meyveye rengini veren maddedir ve sarı renkten- kırmızı ve portakal rengine kadar değişik türleri olabilir. Bütün bu maddeler doğal antioksidanlar olarak sınıflandırılır ve vücudun savunma mekanizması için hayati önemlidir..

 100 gr meyvedeki VITAMIN C, E ve b-karoten miktarları (Tablo 1)Beta-karoten (RE) karşılaştırma tablosu:

Beta-karoten (RE) karşılaştırma tablosu: 
Havuç:1500 
Kuş burnu:430 
Tatlı kırmızı biber:350 
Yabani İğde:270 
Kaysı:250 
Kabak:250 
Domates:200 
Trabzon Hurması:200 Vitamin C (mg) karşılaştırma tablosu: 
Kuş burnu 650 
Acı kırmızı biber 360 
Tatlı kırmızı biber 250 
Yabani İğde 220 
Frenk Üzümü 200 
Guava 180 
Kiwi 74 Vitamin E (mg) karşılaştırma tablosu: 
Buğdaytanesi yağı 190 
Yabani İğde* 180 
Ayçiçeği yağı 50 
Ayçiçeği çekirdeği 50 
Badem 24 
Fındık 24 
Palmiye yağı 22 
* 80% D-alpha-tocopherol ‘den

 Yabani İğdenin tipik bileşimi :

Ursolic ve oleanolic asit (4:1 oran) – 1% den az 

Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi Yabani İğde’nin içerdiği özütler, çeşitli vitaminler, pro vitaminler , antioksidanlar ve cilt yumşatıcı maddeler bakımından çok zengindir. Bunun yanında özüt, doğal bakterisit, antioksidan ve analjesiktir ve derialtı dokusunun hücre metabolizmasını geliştirmek için güncel uygulamalarda ve serbest radikalleri yokederek ciltsel yaşlanmayı geciktirir.

Yabani İğde’nin özütü meyve eti yağındaki %30 palmitoleic asidin yüksek içeriği ile açıklanabilir. Bu yağ asidi, bitki dünyasında çok nadir görülen bir şeydir ve hücre dokusunun şeklini destekler ve yaraları iyileştirir. Başka bir deyişle, çekirdek yağ, %30 linolenic asitten oluşur. Bu doymamış yağ asitleri fizyolojik olarak aktiftirler ve egzamayı iyileştirici olarak tanınır.

 Yabani İğdenin Tarihi ve Efsaneler:

Üzümsü meyveler ve kullanımları, 1200 yıl önceki Çin kaynaklarında ve 1000 yıl önceki Tibet tıbbi yazılarında oldukça fazla yer almıştır. Oradan Rusya’ ya ve Ukrayna’ ya ve en son olarak da İngiltere’ye kadar yayılmış, Avrupa ve Asyaya özgü bir bitkidir. İlk olarak antik Yunan kaynaklarında , atların daha güçlü olması , parlak tüylere sahip olması için Yabani İğde yapraklarıyla ve dallarla beslemekten sözedilmiştir. Bitkinin ismi Latincede ‘Hippo’ – at ve ‘phaos’ –parlak kelimelerinden oluşmuştur. Rusya’da Yabani İğde endüstrisi 1940’lardan beri sürekli gelişmektedir. . Bilimadamları araştırmalara başladıklarında yaprak ve meyvelerinin içinde aktif özellikler bulmuşlardır. Çin’de, araştırmalar ve üretim 1980’lerde başlamıştır ve 300,000 ha Alana Yabani İğde dikilmiştir. Buna bağlı olarak da Yabai İğde İşleyen 150 fabrika ve 200 ‘ün üzerinde ürün bulunmaktadır. 

 Hippophae rhamnoides L. veya Atları parlatan ağaç! Yabani İğde meyveleri ayrıca benekli sarı lekeleri nedeniyle “Solgun Diken” olarak da isimlendirilir. Antik çağlarda Yunanlılar atları binek ve savaş için kullanırlardı ve atlar onlar için çok önemliydi. Bundan dolayı Yunanlılar atlara karşı çok farklı davranışları vardı, asla atları öldürmezler ve yaralanan atları ve yaşlananları kendi kendilerine ölmesi için vahşi doğaya bırakırlardı. 
Bir defasında doğaya bırakılan 60 hasta ve yaşlı atın atın birkaç ay sonra çok güçlü ve pırıl pırıl parlayan tüylerle geri döndüğü görülmüştür. Bu durum Yunanlıların merakını çekmiş ve sonrasında atların bu ağacın yapraklarını ve meyvelerini yediğini gördüklerinde gerçekleri anlamasına yol açmıştır. Böylece bilge Yunanlılar Yabani İğdenin iyileştirici özelliğini öğrenmiş oldular ve meyveleri tıbbi amaçlı olarak ağrıların dindirilmesinde, mide hastalıklarının tedavisinde ve iskorbüt ‘te kullanmışlardır. Böylece meşhur ismini almaya hak kazanmıştır-Atları parlatan ağaç 
 Yabani İğde Meyvesi ve Cengiz Hanın Ordusu:Cengiz Hanın yönettiği katil ordusu Doğu Asyadan Orta Avrupaya kadar herşeyi silip süpürürken, zayıf ve yaşlı atları yol kenarlarındaki Yabani İğde çalılarının yanına bırakmışlardı. Zaferlerinden sonar geriye döndüklerinde, serbest bıraktıkları bu atların ölmediklerini, bütün hastalıklarından kurtulduğunu , eskisi gibi sağlıklı ve heybetli olduklarını gördüler. Bunu gören Cengiz Han, ordusuna Yabani İğde meyvelerinden toplamalarını ve günlük olarak tüketmelerini emretti. Sonuçlar çok etkileyici idi, askerler fiziksel olarak daha güçlü ve enejik hale geldiler. Daha sonar imparatorun herbalistleri daha güçlü bir vücut ve hastalıkları önlemek için birçok tarifler hazırladılar. Büyük oğlu Hu Bi Lie Han 80 yaşında bile hala ata biniyordu. İşte bu Yabani İğde ile olan yılların arkadaşlığının bir eseriydi. Tibet Ordusu sağlık probleminden nasıl kurtuldu:

50 yıl once özgürlük ordusu halkı kurtarmak için Tibete geldiğinde, altiplano etkisi ve vitamiuns eksikliği ordu sağlığını çok ciddi tehdit ediyordu. Problem ciddi bir tehdit halini almadan, yerel kabile rehberi onları portakal rengi meyveli “Da Ri Bu” denilen meyvelere götürdü. Ordu doktoru, hasta askerlere bu yabani meyvelerden yemelerini söyledi. Birkaç gün sonraki sonuçlar çok etkileyici idi. Hatalıklar hızla iyileşmeye başlamıştı. Daha sonra “Da Ri Bu” denilen meyvenin Yabani İğde olduğu anlaşıldı.

 Güzelliğin sırrı geri geldi: Kahverengi Tavuk (Crossoptilon mantchuricum) Orta Moğolistan’da Crossoptilon mantchuricum denilen mavi ve kahverengi tüylü, hoş görünüşlü bir çeşit vahşi kuş vardır. Beslenme süresi boyunca kuyruk tüyü kopar ve rengi kararmaya başlar. Bu problem kuş araştırmacılarının dikkatli incelemelerine kadar bir anlam ifade etmez. Crossoptilon mantchuricum kuşları Yabani İğde çalılarının bulunduğu yerlerde yaşarlar . Yedikleri yaprak ve meyvelerden dolayı tekrar mükemmel tüylere sahip olurlar. Bu kıymetli çalı kuşun tekrar güzelleşmesine ve toparlanmasına olanak vermiştir. Yabani İğde ve Kozmonot :

Rus Kosmonot Gagarin ilk uzay yürüyüşünden once , olası radyasyon zararlarına karşı yüksek dozda Yabani İğde yağı kullanmıştır.  Yabani İğde ve Kısa Not: Milattan sonar 8.yy da yaşayan ünlü Tibetli doctor Yu Sui.Yuan Dan Gong Bu(708~833) yazmış olduğu meşhur kitabında(Si Bu Yi Dian(Four Medicine Classics),) Yabani İğde’ nin gizemli fonksiyonlarını(Ciğerdeki dengenin ayarlanması, böbrek, mide kalp, ağrıların dinmesi vs. ) anlatmıştır. Daha sonra 17 yy’da Luo Sang Que Pei tarafından yazılan Selected Edition of Tibetan Medicine kitabında Yabani İğde’ nin mide, karaciğer, bağırsak ve kadın hastalıkları üzerindeki tedavi edici etkileri kanıtlandı.

Yasal Uyarı: Yayınlanan makale/haberlerin tüm hakları Tropikmeyveci.com ‘a aittir. Kaynak gösterilse dahi makale/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan makale/haberin bir bölümü, alıntılanan makale/habere aktif link verilerek kullanılabilir.